چرخهٔ کربن چرخه‌ای بیوژئوشیمی است که فرایند مداوم ترکیب و آزادسازی کربن و اکسیژن را در میان زیست‌کره،[پ ۱] خاک‌کره،[پ ۲] آب‌کره،[پ ۳] خاک‌سپهر[پ ۴] و جو زمین[پ ۵] توصیف می‌کند و در آن انرژی و حرارت ذخیره و دفع می‌گردد.[۱] همراه با چرخهٔ نیتروژن و چرخهٔ آب، چرخهٔ کربن نیز شامل دنباله‌ای از رویدادها است که باعث برقراری زندگی روی زمین می‌شود.[۲] چرخهٔ کربن نقش بسیار مهمی بر اثر گلخانه‌ای و گرم‌شدن زمین دارد، از این‌رو آگاهی یافتن از عملکرد آن، دخالت انسان در آب و هوا را ممکن ساخته و برای اندازه‌گیری تأثیر آن و یافتن پاسخی مناسب برای آیندهٔ زمین امری کلیدی به‌شمار می‌رود.[۳]
کربن در طی چرخه‌اش به دو بخش سریع (کوتاه‌مدت) و کند (درازمدت) تقسیم می‌شود. چرخهٔ سریع کربن می‌تواند چند دقیقه تا چند سال را برگیرد؛ در مقابل آن چرخه کند کربن بازهٔ زمانی طولانی‌تری، چندین میلیون سال را دربر دارد. تفاوت اصلی بین چرخه‌های کند و سریع کربن در نوع ذخیره‌سازی و مدت‌زمان آن است. چرخهٔ کربن برای اولین بار توسط جوزف پریستلی شیمیدان انگلیسی و آنتوان لاووازیه دانشمند فرانسوی کشف و توسط هامفری دیوی به عموم شناسانده شد.[۴]
از آغاز انقلاب صنعتی تاکنون، فعالیت‌های انسان چرخهٔ کربن را به طور مستقیم با اضافه‌کردن کربن به جو زمین تغییر بسیاری داده‌است.[۵] استفاده از سوخت‌های سنگواره‌ای، جنگل‌زدایی، تغییر پوشش زمین، آلودگی هوا و خسارت‌های گیاهی جزئی از این تغییرات هستند که تأثیر زیادی روی این چرخه گذاشته‌اند. غلظت کربن دی‌اکسید در جو زمین از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۹ به طور سالانه ۲ پی‌پی‌ام در حال افزایش بود[۶] و از تاریخ اکتبر ۲۰۱۲ به ۳۹۱ پی‌پی‌ام رسیده است.[۷][۸] با توجه به نمودارهای سنجش، این غلظت پیش از انقلاب صنعتی کمتر از ۲۸۰ پی‌پی‌ام بود.[۹] سازمان جهانی دیده‌بان جو[پ ۶] در سال ۱۹۶۰ میلادی سازمان جهانی دیده‌بان جو[پ ۷] به منظور همین نگرانی‌ها و کنترل جو زمین با هدف «مشاهدهٔ ترکیبات شیمیایی و خصوصیات فیزیکی جو زمین در مقیاس‌های جهانی و منطقه‌ای» تأسیس گردید که توسط سازمان جهانی هواشناسی و سازمان ملل متحد برنامه‌ریزی و پشتیبانی می‌شود.[۱۰]
کربن دی‌اکسید در فتوسنتز مورد استفاده قرار می‌گیرد و نیز یک گاز گلخانه‌ای برجسته است. با وجود غلظت نسبتاً کوچکش نسبت به دیگر گازها در اتمسفر بخش مهمی از جو زمین است که اشعه مادون قرمز را در طول موج ۴.۲۶ میکرومتر و ۱۴.۹۹ میکرومتر جذب و ساطع می کند، در نتیجه نقش مهمی در اثر گلخانه‌ای دارد.[۱۱] سطح فعلی این گاز در اتمسفر بالاتر از هر سطح دیگری در طول تاریخ نسبت به ۸۰۰ هزارسال گذشته[۱۲] و یا احتمالاً حتی ۲۰ میلیون سال گذشته[۱۳] رسیده‌است.
محتویات
تعریف
کربن که دارای اجزای دراز مدت و کوتاه مدت است، در میان منابع اصلی‌اش، زیست‌کره، خاک‌کره، آب‌کره، خاک‌سپهر و جو زمین در حال حرکت است.[۱۵] هر نوع تغییری در این چرخه که کربن را از یکی از منابعش بکاهد باعث افزوده‌شدن آن به یکی از منابع دیگرش می‌شود. حرکت کربن در این چرخه به صورت «چرخهٔ کوتاه‌مدت یا سریع کربن»[پ ۸] و «چرخهٔ درازمدت یا کند کربن»[پ ۹] توصیف می‌شود. چرخه‌های سریع و کند کربن اگر دست‌نخورده باقی می‌مانند، غلظت آن‌ها در اتمسفر، زمین، گیاهان، و اقیانوس ثابت می‌ماند. اما زمانی که مقداری کربن به یکی از منابع اضافه‌شود، باعث برهم خوردن این ثبات شده و دیگر مخازن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.[۱۶] دلیل اصلی تغییر در این چرخه انسان‌ها هستند که با سوزاندن سوخت‌های فسیلی و جنگل‌زدایی، که در حال حاضر انجام می‌شود[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰] این‌کار را انجام می‌دهند.
- چرخهٔ کند (درازمدت) کربن
مقدار زیادی از کربن طی فرایندی طولانی به چرخهٔ کند یا درازمدت تعلق می‌گیرد که بازهٔ زمانی آن می‌تواند تا میلیون‌ها سال را دربرگیرد. کربن همراه با فرایندهای گوناگون شیمیایی حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون سال را برای حرکت در بین سنگها، خاک، آب‌ها و جو زمین سپری می‌کند.[۱۴][۲۱] به طور مثال باقی‌ماندهٔ حیوانات و گیاهانی که میلیون‌ها سال پیش توسط لپه‌های گل زیر اقیانوس پوشیده شده بودند، با فشار و گرما کربن‌شان باعث ساختن نفت خام شده‌است.[۲۲][۲۳] حدود ۱۰۱۳ تا ۱۰۱۴ گرم (۱۰ تا ۱۰۰ میلیون متریک تن) کربن سالانه وارد چرخهٔ درازمدت کربن می‌شود.[۱۴]
- چرخهٔ سریع (کوتاه‌مدت) کربن
چرخهٔ سریع یا کوتاه‌مدت کربن به فعالیت و بازگشت کربن، در خاک، آب یا اتمسفر از طریق موجودات زنده توسط فتوسنتز، تنفس و تجزیه اشاره دارد که بازهٔ زمانی آن می‌تواند چند دقیقه تا چند سال را دربرگیرد.[۲۴] هر ساله در حدود ۱۰۱۷ گرم (هزار تا یک میلیون متریک تن) کربن توسط این چرخهٔ سریع انتقال می‌یابد. گیاهان و فیتوپلانکتون‌ها جزء اجزای اصلی این چرخهٔ سریع محسوب می‌شوند. فیتوپلانکتون‌ها و گیاهان کربن دی‌اکسید را توسط سلول‌های‌شان جذب و از جو زمین می‌گیرند و طی واکنش زیر با استفاده از انرژی خورشید، کربن دی‌اکسید و آب را به شکر و اکسیژن تبدیل می‌کنند:[۲۴][۲۵]
چرخهٔ سریع کربن به فعالیت ارگانیک‌های زنده وابسته است و با تغییر فصل نوسان می‌کند.[۲۶] اوج کاهش ذخایر کربنی این چرخه در اواسط تابستان اندازه‌گیری شده‌است؛ با آغاز زمستان و اتمام پاییز تمام منابع کربنی ذخیره‌شده در ارگانیک‌های زنده و بخصوص گیاهی مرده، تجزیه شده و دوباره به جو زمین باز می‌گردند.[۲۷]
ارتباط با آب‌وهوای جهان
«سامانهٔ» زمین به عنوان یک سامانهٔ بسته در نظر گرفته می‌شود از این‌رو تأمین کربن توسط روش‌هایی چون شهاب سنگها و یا فرایندهای شیمیایی هسته‌ای از طریق پرواز فضایی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در سطح کلان از این سامانه تمامی محتوای کربن ثابت است و هر یک از چهار زیرسامانه مشخصه‌های گوناگونی با توجه به ظرفیت ذخیره سازی، مدت‌زمان، جریان ورودی و جریان خروجی را دارا می‌باشند.[۲۸] مولکول‌های مبتنی بر کربن جزئی اصلی از ترکیبات بیولوژیکی محسوب می‌شوند و برای زندگی روی زمین بسیار مهم هستند. کربن همچنین یکی از اجزاء مهم بسیاری از مواد معدنی است و در اشکال مختلف در جو وجود دارد. دی اکسید کربن تا حدی مسئول اثر گلخانه‌ای و گاز گلخانه‌ای نیز می‌باشد.[۵][۲۹]
فعالیت‌های انسانی در دو قرن گذشته به طور جدی باعث تغییر چرخهٔ جهانی کربن، به ویژه در جو گردیده‌است. اگرچه سطح کربن دی‌اکسید به طور طبیعی در طول چند هزار سال گذشته تغییر کرده‌است اما فعالیت‌های انسان برای تولید گازهای گلخانه‌ای و کربن دی‌اکسید در اتمسفر بیش از نوسانات طبیعی است.[۵] تغییرات در میزان کربن دی‌اکسید موجود در اتمسفر به طور قابل ملاحظه‌ای باعث تغییر الگوهای آب‌وهوایی و به طور غیر مستقیم اقیانوس‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سطح کنونی دی اکسید کربن در جو، از اندازه‌گیری‌های ۴۲۰٫۰۰۰ سال پیش فراتر رفته‌است و این سطوح به سرعت در حال افزایش هستند[۳۰] که این امر نشان‌دهندهٔ اهمیت دانستن طرز کار چرخهٔ کربن و اثرات آن بر روی آب و هوای زمین است.
ذخیره‌سازی و مخازن اصلی
- نوشتارهای وابسته: متان در جو زمین
| مخزن | مقدار (گیگاتن) |
|---|---|
| اتمسفر | ۷۲۰ |
| اقیانوس‌ها | ۳۸٫۴۰۰ |
| غیر آلی | ۳۷٫۴۰۰ |
| آلی | ۱٫۰۰۰ |
| لایه سطحی | ۶۷۰ |
| لایه عمیق | ۳۶٫۷۳۰ |
| سنگ‌کره | |
| کربنات رسوبی | > ۶۰٫۰۰۰٫۰۰۰ |
| کروژن | ۱۵٫۰۰۰٫۰۰۰ |
| زیست‌کره زمینی | ۲٫۰۰۰ |
| زیست‌توده‌های زنده | ۶۰۰ - ۱٫۰۰۰ |
| زیست‌توده‌های مرده | ۱٫۲۰۰ |
| زیست‌کره آبزیان | ۱ - ۲ |
| سوخت‌های فسیلی | ۴٫۱۳۰ |
| زغال سنگ | ۳٫۵۱۰ |
| روغن | ۲۳۰ |
| گاز | ۱۴۰ |
| دیگر (تورب) | ۲۵۰ |
مقدار جهانی کربن حدود ۷۵ میلیون گیگاتن می‌باشد.[۲۸] چرخهٔ جهانی کربن در حال حاضر معمولاً به مخازن اصلی زیر تقسیم می‌شوند:
- جو
- زیست‌کرهٔ زمینی
- اقیانوس‌ها، از جمله کربن معدنی محلول و زیوگان دریایی زنده و غیرزنده
- رسوبات، از جمله سوخت سنگواره‌ای، سامانه‌های آب تازه و مواد آلی غیر زنده از جمله خاک کربن
- بخش داخلی زمین، کربن حاصل گوشته و پوسته زمین
مبادلات کربن بین مخازن نتیجهٔ پروسه‌های مختلف شیمیایی، زمین‌شناسی، فیزیکی و بیولوژیکی می‌باشد. اقیانوس‌ها شامل بزرگترین منبع فعال کربن در نزدیکی سطح زمین هستند. جریان طبیعی کربن بین جو، اقیانوس‌ها و رسوبات به صورت متعادل است، به طوری که سطح کربن بدون دخالت‌های انسان نیز پایدار خواهد ماند.[۳۱]
جو زمین
بنابه گزارشی در سال ۲۰۰۷ توسط هیئت بین دولتی تغییرات آب‌وهوایی، مقدار ۷۶۵ گیگاتن کربن در اتمسفر یافت می‌شود[۳۲] و این محتوا به طور سالانه حدود ۳ گیگاتن در حال افزایش است. در اتمسفر، کربن به صورت کربن دی‌اکسید و متان یافت می‌شود. هردوی این گازها جذبنده هستند و حرارت را در اتمسفر حفظ می‌کنند که تا حدی مسئول اثر گلخانه‌ای محسوب می‌شوند. انباشت میلیاردها تن از گاز کربن دی‌اکسید در اتمسفر مانند یک لایهٔ ضخیم، زمین را داغ‌تر می‌کند و ممکن است به مرور زمان به نابودی برخی از پدیده‌ها منجر شود.[۲۷] غلظت این گاز ۳۹۰ میلی‌گرم بر هر مترمکعب و مقدار آن چیزی در حدود ۸۰۰ گیگاتن می‌باشد البته این فقط چیزی در حدود ۰٫۰۰۱٪ از مقدار کلی کربن در جهان است.
مقدار کربن دی‌اکسید در اتمسفر به‌دلیل تغییرات در فتوسنتز و تنفس در طول شبانه‌روز متغیر است که متوسط مقدار کربن را در طول روز ۳۲۰ پی‌پی‌ام و در شب حدود ۵۰۰ پی‌پی‌ام برآورد کرده‌اند؛ البته این تغییر عملاً وابسته به نوع پوشش، میزان پوشش گیاهی و تراکم جانوری در منطقه است.[۳۳] اتمسفر و بیوسفر به عنوان ذخیره‌سازهای کوچک کربن محسوب می‌شوند؛ محتوای کربن موجود در اتمسفر به تغییر سرعت جریان، با حساسیت واکنش نشان می‌دهد. به دلیل فرایندهای بیوشیمیایی، اتمسفر بالاترین سرعت‌جریان‌های کربن را دارد و در نتیجه جزئی از چرخه‌های کوتاه مدت محسوب می‌شود.[۳۴] غلظت گازهای گلخانه‌ای مبتنی بر کربن از زمان شروع عصر صنعتی به طور چشمگیری افزایش یافته است. این امر موجب مهم شدن اهمیت درک استفادهٔ کربن در اتمسفر گردیده است. دو گاز اصلی گلخانه‌ای کربن متان و کربن دی‌اکسید هستند. برخی دیگر از گازها و آلاینده‌های موجود در اتمسفر عبارتند از:
| غلظت مولار در ppm | زمان پایداری در اتمسفر | افزایش ٪ در سال | ||
|---|---|---|---|---|
| کربن دی‌اکسید | [پ ۱۰] | ۳۹۰ | ۵–۲۰۰ سال | ۰٫۴ |
| متان | [پ ۱۱] | ۱٫۷۵ | ۱۲ سال | ۱٫۵ |
| کربن مونوکسید | [پ ۱۲] | ۰٫۰۵–۰٫۲ | ۶۰–۱۸۰ روز | |
| کلروفلوئورو کربن‌ها[پ ۱۳] | FCKW | ۱۰−۳ | ۷۰–۱۰۰ سال | |
| کربن تتراکلرید | [پ ۱۴] | ۱۰−۴ | ||
| هیدروکربن | [پ ۱۵] | |||
| دوده | [پ ۱۶] |
مقدار کربن موجود در جو توسط منابع مختلف بین ۷۰۰ الی ۷۵۵ گیگاتن گزارش می‌شود. برخی از این مقادیر عبارتند از:
| منبع | [۳۵][۳۶][۳۷] | [۳۸][۳۹] | [۴۰] | [۴۱] | [۴۲] |
| مقدار گزارش‌شده | ۷۰۰ گیگاتن | ۷۲۰ گیگاتن | ۷۳۵ گیگاتن | ۷۵۰ گیگاتن | ۷۵۵ گیگاتن |
زیست‌کرهٔ زمینی
زیست‌کرهٔ زمینی[پ ۱۸] شامل کربن آلی در تمام موجودات زندهٔ زمینی اعم از زنده و مرده، و کربن ذخیره شده در خاک می‌باشد. در حدود ۵۰۰ گیگاتن کربن در گیاهان و موجودات زندهٔ دیگر روی زمین ذخیره شده‌است[۳۱] و خاک دارای حدود ۱۵۰۰ گیگاتن کربن است.[۴۳] بیشتر کربن موجود در زیست‌کرهٔ زمینی، کربن آلی است، و حدود یک سوم از کربن ذخیره شده در خاک به اشکال معدنی مانند کلسیم کربنات ذخیره شده‌است.[۴۴] کربن آلی جزء اصلی تمام موجودات زندهٔ روی زمین است. اتوتروف‌ها آن را از هوا در شکل کربن دی‌اکسید استخراج کرده و آن را به کربن آلی تبدیل می‌کند، در حالی که هتروتروف‌ها برای تأمین انرژی و رفع نیازهای غذایی خود از مواد ساخته‌شده سایر موجوات زنده استفاده می‌کنند. مرگ گیاهان و حیوانات اعم از گوشت‌خوار و گیاه‌خوار باعث رهاسازی کربن در سطح زمین و اتمسفر می‌گردد، به همین دلیل حجم قابل توجه‌ای از کربن که حدود یک‌هزار تا صدهزار میلیون تن تخمین‌زده می‌شود، هر روز راهی را از برگ گیاهان آغاز می‌کند و بخشی از آن طی یک دوره چند ساله دوباره به جو زمین باز می‌گردد.[۲۷]
کربن در جهان و بر روی زمین یک عنصر نسبتاً نادر به حساب می‌آید، بنابراین توسعهٔ زندگی مبتنی بر کربن تنها در صورتی ممکن است که موجودات زنده تمام چرخه‌های جهانی کربن را استفاده کرده و دوباره چرخه‌ای بسته ایجاد کنند.
- بیشترین عناصر در جهان: هیدروژن (۹۲٫۷٪) و هلیم (۷٫۲٪)، (کربن فقط ۰٫۰۰۸٪)
- بیشترین عناصر در پوسته زمین: اکسیژن ۴۹٪، آهن ۱۹٪، سیلیکون ۱۴٪، منیزیم ۱۲٫۵٪ (در مقابل کربن فقط ۰٫۰۹۹٪)
- بیشترین عناصر در بدن انسان: هیدروژن (۶۰٫۶٪)، اکسیژن (۲۵٫۷٪) و کربن (۱۰٫۷٪)
فرم‌های ذخیره‌سازی کربن در زیست‌کره توسط مواد آلی و کربنات دیگر (معمولاً کربنات کلسیم[پ ۱۹]) انجام می‌شود. استخوان‌بندی‌ها و اسکلت‌های خارجی از مواد آلی (کیتین در بندپایان (سخت‌پوستان، عنکبوتیان و حشرات)، اسکلت‌های خارجی از جنس کربنات در نرم‌تنان، روزن‌داران و هپتوفایتا[پ ۲۰] و اسکلت‌های داخلی از کربنات در مرجان‌ها در این میان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.
اکوسیستم‌های زمینی حاوی حدود ۸۰۰ گیگاتن کربن، و دریایی حاوی ۳ گیگاتن در زیست‌کره هستند که معادل سهم ۰٫۰۰۱٪ از کل کربن جهانی است. بنابراین، بیوسفر نیز همانند اتمسفر به یکی از کوچکترین ذخیره‌سازهای کربن می‌پیوندد اما موتورهای چرخه‌های کوتاه مدت هستند.
سنگ‌کره
سنگ‌کره یا لیتوسفر با داشتن ۹۹٫۹۵٪ از کربن، به عنوان بزرگترین ذخیره‌کنندهٔ آن محسوب می‌شود. با این‌حال سرعت جریان آن کم است و از این رو بخشی از چرخه دراز مدت کربن محسوب می‌شود.[۴۵]
- رسوبات و سنگ‌های کربناته:
- زغال سنگ، گاز طبیعی، نفت ۴٫۱۰۰ گیگاتن
- پدوسفر با گیاخاک، تورب، رسوبات و مواد معدنی ۱٫۵۰۰ گیگاتن
- گرافیت
گازهای هیدرات تحت «شرایط عادی» به صورت گازهایی هستند که مولکول‌هایشان با مولکول‌های ضعیف آب متصل هستند. ذخیره‌سازی مولکول‌های آب تحت شرایط زیر رخ می‌دهد: محلول در آب، دمای پایین و فشار بالا. هیدرات به دست آمده عمدتاً جامد است. مولکول‌های متان توسط آن‌ها در حفره‌هایی از شبکه کریستال قرار دارند و این هیدرات متان برای چرخهٔ کربن بسیار مهم است که در رسوبات‌دریایی و پرمافراست یافت می‌شوند. متان موجود در متان‌هیدرات توسط تجزیه بی‌هوازی مواد آلی تولید می‌شود. هیدرات متان از اِشباع آب با متان در دماهای بالاتر از انجماد و در فشار بالا (از ۵۰۰ متر عمق در دریا) تشکیل می‌شود. با تغییر در شرایط فشار و درجهٔ حرارت می‌تواند متان بیشتری منتشر، آزاد و وارد اتمسفر شود.[۴۶]
متان آزادشده از رسوبات می‌تواند تحت شرایطی در آب‌های بی‌اکسیژن (مناطقی در آب دریا یا آب شیرین که تهی از اکسیژن محلول هستند) توسط باستانیان مورد استفاده قرارگیرد: اسید استیک ساخته‌شده از متان در طول این جریان به شکل زیر تشکیل می‌شود.[۴۷]
این اسید استیک توسط باکتری دسولفوسارجینا[پ ۲۱] برای تولید انرژی در تنفس سولفاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
مصرف ۳۰۰ میلیون تن متان به صورت سالانه توسط این همزیستی تخمین زده می‌شود، که بیش از ۸۰٪ از متان تولید شده توسط باستانیان در رسوبات است. در شرایط اکسیژ می‌توان متان را به طور کامل با استفاده از باکتری‌های هوازی و اکسیژن به دی اکسید کربن و آب اکسیده کرد.
آب‌کره و اقیانوس‌ها
تمام آب‌ها، کلاهکهای یخی و یخچال‌های طبیعی به آب‌کره یا هیدروسفر تعلق می‌گیرند. اقیانوس‌ها شامل حدود ۳۶٫۰۰۰ گیگاتن کربن می‌باشند که ۹۰٪ آن در شکل ین بی‌کربنات و مابقی به صورت کربنات یافت می‌شوند.[۴۸] این مقدار فقط ۰٫۰۴۵٪از کربن موجود در جهان است. کربن دی‌اکسید به دام افتاده در یخ در پروسهٔ سریع تبادل با اتمسفر شرکت ندارد. اقیانوس‌ها حاوی فعال‌ترین کربن در جهان هستند و حدود ۳۶.۰۰۰ گیگاتن کربن را بیشتر به شکل ین بی‌کربنات در خود جای‌داده‌اند.[۵] لایه‌های سطحی اقیانوس‌ها دارای مقادیر زیادی از کربن آلی محلول است که به سرعت با جو رد و بدل می‌شوند. غلظت لایه‌های کربن حل‌شده معدنی (دی‌آی‌سی[پ ۲۲]) در عمق حدود ۱۵ درصد بیشتر از لایه سطحی است.[۴۹] دی‌آی‌سی در لایه‌های عمیق در دوره‌های زمانی طولانی‌تری ذخیره می‌شود.[۳۱] کربن از طریق گردش دماشوری در بین این دو لایه رد و بدل می‌شود.
راه‌های ورود کربن به اقیانوس‌ها عمدتاً انحلال کربن دی‌اکسید موجود در جو و تبدیل‌شدن به کربنات و یا از طریق رودخانه‌ها به شکل کربن آلی محلول می‌باشد. کربن توسط موجودات زنده از طریق فتوسنتز به کربن آلی تبدیل می‌شود و می‌تواند در سراسر زنجیرهٔ مواد غذایی رد و بدل و یا در اعماق اقیانوس رسوب‌شده و به لایه‌های غنی کربن به عنوان کربنات کلسیم رسوب بپیوندد. در این لایه برای دوره‌های بلند مدّت باقی می‌ماند و در نهایت یا به عنوان رسوبات باقی‌می‌ماند و یا به آب‌های سطحی از طریق گردش دماشوری بازمی‌گردد. [۳۱]
جذب اقیانوسی کربن دی‌اکسید یکی از مهم‌ترین انواع سلب کربن برای محدود کردن افزایش دی اکسید کربن توسط انسان در جو است. با این حال، این فرایند توسط تعدادی از عوامل خاص محدود شده‌است. از آنجا که نرخ انحلال کربن دی‌اکسید در اقیانوس به فرسایش سنگها در اثر هوا وابسته است و این فرایند آهسته‌تر از نرخ فعلی انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط انسان طول می‌کشد، جذب کربن دی‌اکسید در اقیانوس در آینده کاهش می‌یابد.[۵] جذب کربن دی‌اکسید همچنین باعث اسیدی‌تر شدن آب می‌شود که بیوسیستم‌های اقیانوس را تحت تاثیر قرار می‌دهد. نرخ پیش‌بینی شدهٔ افزایش اسیدیتهٔ اقیانوسی ممکن است ته‌نشینی بیولوژیکی کلسیم کربنات را آهسته‌تر کند، که نتیجهٔ آن کاهش ظرفیت اقیانوس برای جذب کربن دی‌اکسید است.[۵۰][۵۱]
تأثیرات بشری
از آغاز انقلاب صنعتی تاکنون، فعالیت‌های انسانی چرخهٔ کربن را با تغییر توابع آن به طور مستقیم با اضافه کردن کربن به اتمسفر تغییرداده‌است.[۵] بزرگترین و مستقیم‌ترین نفوذ انسان در چرخهٔ کربن استفادهٔ مستقیم از سوخت‌های سنگواره‌ای است که کربن به صورت مستقیم از خاک کره به جو زمین انتقال می‌یابد. انسان‌ها همچنین چرخهٔ کربن را به طور غیرمستقیم با تغییر بیوسفر زمینی و اقیانوسی تحت تاثیر قرار می‌دهند.[۵۲]
در طول چند سدهٔ گذشته، استفادهٔ انسان از زمین و تغییر پوشش آن منجر به از دست رفتن تنوع زیستی گردیده‌است؛ این کار به تنش‌های زیست‌محیطی تبدیل شده و کاهش انعطاف‌پذیری و توانایی اکوسیستم‌ها را برای دفع کربن از جو زمین به دنبال دارد.[۵۳] جنگل‌ها مقدار زیادی از کربن را گرفته و آن‌را تبدیل می‌کنند، اما جنگل‌زدایی برای مصارف کشاورزی این روند را دچار اختلال می‌کند. پوشش‌های جدید و بدون درخت مقادیر کمی از کربن را ذخیره می‌کنند که نتیجهٔ نهایی آن ذخیرهٔ بیشتر کربن در جو می‌باشد.[۵۴]
تغییرات انسان همانند آلودگی هوا، خسارت به گیاهان و خاک، شستن کربن از خاک و دیگر تغییرات زیست‌محیطی، بهره‌وری اکوسیستم‌ها و توانایی آن‌ها برای حذف کربن از اتمسفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. دمای بالا و سطح کربن دی‌اکسید در جو باعث افزایش میزان تجزیه در خاک می‌شود و نتیجهٔ آن بازگشت سریع‌تر کربن دی‌اکسید ذخیره شده در مواد گیاهی به اتمسفر است.[۵۵] افزایش سطح کربن دی‌اکسید در جو همچنین منجر به افزایش نرخ فتوسنتز می‌شود زیرا گیاهان دیگر نیاز به بازنگه‌داشتن روزنهٔ هوایی‌شان برای مدّت طولانی ندارند تا کربن دی‌اکسید بیشتری را جذب کنند و نتیجهٔ آن استفادهٔ بیشتر از آب است.[۵۶]
انسان بر چرخهٔ اقیانوسی کربن نیز تأثیر می‌گذارد؛ روند جاری در تغییرات آب و هوایی منجر به دمای بالاتر اقیانوس‌ها شده، در نتیجه تغییرات اکوسیستمی به‌عمل می‌آید. همچنین باران اسیدی و روان‌آب‌های آلودهٔ کشاورزی و صنعتی باعث تغییر چشمگیری در ترکیب شیمیایی اقیانوس می‌شوند. چنین تغییراتی تاثیرات چشمگیری در اکوسیستم‌های حساس همانند آب‌سنگ‌های مرجانی دارند و توانایی اقیانوس‌ها در جذب کربن از جو را در مقیاس منطقه‌ای محدود می‌کنند که کاهش تنوع زیستی اقیانوسی در سطح جهان را به دنبال دارد.[۵۲]
جستارهای وابسته
همسنگ‌هاﯼ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ
- پرش به بالا ↑ Biosphere
- پرش به بالا ↑ Geosphere
- پرش به بالا ↑ Hydrosphere
- پرش به بالا ↑ Pedosphere
- پرش به بالا ↑ Atmosphere
- پرش به بالا ↑ Global Atmosphere Watch
- پرش به بالا ↑ Global Atmosphere Watch
- پرش به بالا ↑ The Fast Carbon Cycle
- پرش به بالا ↑ The Slow Carbon Cycle
- پرش به بالا ↑ CO2
- پرش به بالا ↑ CH4
- پرش به بالا ↑ CO
- پرش به بالا ↑ Chlorofluorocarbon
- پرش به بالا ↑ CCl4
- پرش به بالا ↑ Hydrocarbon
- پرش به بالا ↑ Soot
- پرش به بالا ↑ Gross Primary Production
- پرش به بالا ↑ Terrestrial biosphere
- پرش به بالا ↑ CaCO3
- پرش به بالا ↑ Haptophyta
- پرش به بالا ↑ Desulfosarcina
- پرش به بالا ↑ Dissolved Inorganic Carbon (DIC)
منابع
- پرش به بالا ↑ “What is the carbon cycle?”. The Guardian, 25 Feb 2011. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 29 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ “The carbon and nitrogen cycles”. BBC. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 29 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ “Are humans definitely causing global warming?”. The Guardian, 30 Dec 2010. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 29 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ Holmes، Richard. «The Age Of Wonder». Pantheon Books، 2008. ISSN ۹۷۸-۰-۳۷۵-۴۲۲۲۲-۵.
- ↑ پرش به بالا به: ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ ۵٫۶ Falkowski، P.، R.J. Scholes، E. Boyle، J. Canadell و دیگران. «The Global Carbon Cycle: A Test of Our Knowledge of Earth as a System». Science. 5490، ش. 290 (2000): 291-296. doi:10.1126/science.290.5490.291. PMID ۱۱۰۳۰۶۴۳.
- پرش به بالا ↑ “Carbon Budget 2009 Highlights”. globalcarbonproject.org, 2009. Archived from the original on 05 January 2013. Retrieved 30 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ “NOAA Mauna Loa dataset”. NOAA. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 30 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ “Trends in Carbon Dioxide”. NOAA. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 30 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ Etheridge، D. M.. «Natural and anthropogenic changes in atmospheric (CO2) over the last 1000 years from air in Antarctic ice and fire». Geophysics Researches، ش. 101 (1996): 4115 - 4128. Bibcode: ۱۹۹۶JGR...۱۰۱.۴۱۱۵E. doi:10.1029/95JD03410. ISSN ۰۱۴۸-۰۲۲۷.
- پرش به بالا ↑ “Information about GAW”. GAW. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 26 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ Petty, G.W.. A First Course in Atmospheric Radiation. Sundog Publishing, 2004. 229-251. ISBN 978-0972903318.
- پرش به بالا ↑ Amos, Jonathan. “Deep ice tells long climate story”. BBC. 4 Sep 2006. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 30 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ “Climate Change 2001: The Scientific Basis”. Grida.no. Archived from the original on 30 Dec 2012.
- ↑ پرش به بالا به: ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ Riebeek, Holli. “The Slow Carbon Cycle”. NASA Earth Observatory. NASA, June 16, 2011. Retrieved 23 Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ Riebeek, Holli. “The Carbon Cycle”. NASA Earth Observatory. NASA, June 16, 2011. Retrieved 23 Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ Riebeek, Holli. “Changes in the Carbon Cycle”. NASA Earth Observatory. NASA, June 16, 2011. Retrieved 23 Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ "NASA – Top Story – NASA DATA SHOWS DEFORESTATION AFFECTS CLIMATE".
- پرش به بالا ↑ “Massive deforestation threatens food security”. Retrieved 23 Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ “Deforestation”. ScienceDaily. Retrieved 23 Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ “Confirmed: Deforestation Plays Critical Climate Change Role”. ScienceDaily. May 11, 2007. Retrieved 23 Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ “The Global Carbon Cycle”. IPCC. Retrieved 23 Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ Braun, Robert L.; Burnham, lan K. (June 1993). "Chemical Reaction Model for Oil and Gas Generation from Type I and Type II Kerogen". Lawrence Livermore National Laboratory. Retrieved 23 Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ Broad, William J. (August 2, 2010). "Tracing Oil Reserves to Their Tiny Origins". The New York Times. Retrieved 23 Jan 2013.
- ↑ پرش به بالا به: ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ Riebeek, Holli. “The Fast Carbon Cycle”. NASA Earth Observatory. NASA, June 16, 2011. Retrieved 23 Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ “Zellbiologie”. Siegen Universität. Retrieved 23 Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ “The Fast Carbon Cycle”. NASA. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 29 Dec 2012.
- ↑ پرش به بالا به: ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ ۲۷٫۲ «چرخه کربن و آینده زمین». روزنامه جام جم، ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۱. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۲.
- ↑ پرش به بالا به: ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ “Kohlenstoffzyklus”. energie-info-24.de. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 18 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ Geochemie. ج. General Books. 2011. ISBN 1159008728.
- پرش به بالا ↑ Crawley، T.J.. «Causes of Climate Change Over the Past 1000 Years». Science. 289، ش. 5477 (2000): 270-277. Bibcode: ۲۰۰۰Sci...۲۸۹..۲۷۰C. doi:10.1126/science.289.5477.270. شابک ۰۰۳۶۸۰۷۵.
- ↑ پرش به بالا به: ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ ۳۱٫۳ ۳۱٫۴ Prentice, I.C.. “Climate change 2001: the scientific basis: contribution of Working Group I to the Third Assessment Report of the Intergouvernmental Panel on Climate Change”. Houghton, J.T., 2001. Archived from the original on 30 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ “Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change”. IPCC, 2007. Archived from the original on 05 January 2013. Retrieved 03 Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ Nentwig, Wolfgang, Sven Bacher و Ronald Brandl. Okologie Kompakt. ویرایش 3. Springer DE, 2011. 25. ISBN 9783827428370. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در 16 January 2013.
- پرش به بالا ↑ . Lexikapool. Archived from the original on 30 Dec 2012. http://www.webcitation.org/6DIDDhTrH. Retrieved 18 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ George M. Woodwell: Das Kohlendioxidproblem. In: Spektrum der Wissenschaft. Erst-Edition, 1978. S. 17.
- پرش به بالا ↑ Roger Revelle: Weltklima: Wärmer und feuchter durch Kohlendioxid. In: Spektrum der Wissenschaft. Oktober 1982, Heft 10, S. 19.
- پرش به بالا ↑ Dieter Heinrich et al.: dtv-Atlas zur Ökologie. 1990, ISBN 3-423-03228-6. S. 62.
- پرش به بالا ↑ Robert A. Berner et al.: Simulation des geochemischen Kohlenstoffkreislaufes. In: Spektrum der Wissenschaft. Mai 1985, Heft 5, S. 56.
- پرش به بالا ↑ E. R. Lucius et al.: Der globale Kohlenstoffkreislauf als System. In: Praxis der Naturwissenschaften – Biologie in der Schule. 53. Jahrgang, April 2004, Heft 3. S. 7.
- پرش به بالا ↑ Richard A. Houghton und George M. Woodwell: Globale Veränderung des Klimas. In: Spektrum der Wissenschaft. Juni 1985, Heft 6, S. 109.
- پرش به بالا ↑ Helmut Grimm: Gefährdung der Biosphäre. In: Unterricht Biologie. 15. Jahrgang 1991, Heft 162, S. 5.
- پرش به بالا ↑ Malte Faber et al.: Wirtschaftliche Aspekte des Kohlendioxid-Problems. In: Spektrum der Wissenschaft. Juli 1993, Heft 7, S. 31.
- پرش به بالا ↑ Charles W. Rice. “Storing Carbon in Soil: Why and How?”. American Geological Institute, 15 Jan 2002. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 20 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ Rattan، Lal. «Sequestration of atmospheric CO2 in global carbon pools». Energy and Environmental Science، 2008، 86-100. doi:10.1039/b809492f.
- ↑ پرش به بالا به: ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ “Carbon-Zyklus”. Universität Regensburg. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 19 Dec.
- پرش به بالا ↑ Brandstetter, C.. “Umweltschäden der fossilen Energieträger”. Schultreff. Archived from the original on 05 January 2013. Retrieved 20 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ [http://www.webcitation.org/6DRtotLBe “Tiefseeforschung: Anaerobe Oxidation von Methan durch eine mikrobielle Symbiose”]. Bioespektrum. Archived from the original on 05 January 2013. Retrieved 20 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ Soos, Andy. “CO2 Ocean Sequestration”. ENN. 20, Jan 2011. Retrieved 8, Jan 2013.
- پرش به بالا ↑ Sarmiento، J.L.. Biogeochemical dynamics of Ocean. Prinston, New Jersey, United States of America، 2006.
- پرش به بالا ↑ Kleypas، J. A.، R. W. Buddemeier، D. Archer، J. P. Gattuso و دیگران. «Geochemical Consequences of Increased Atmospheric Carbon Dioxide on Coral Reefs». Science. 5411، ش. 284 (1999): 118-120. PMID ۱۰۱۰۲۸۰۶.
- پرش به بالا ↑ Langdon, C., T. Takahashi, C. Sweeney, Chipman و دیگران. «Effect of calcium carbonate saturation state on the calcification rate of an experimental coral reef». Global Biogeochemical Cycles. 2, ش. 14 (2000): 639. doi:10.1029/1999GB001195.
- ↑ پرش به بالا به: ۵۲٫۰ ۵۲٫۱ Frank، David C. و Jan Esper. «Ensemble reconstruction constraints on the global carbon cycle sensitivity to climate». Nature. 7280، ش. 463 (28 Jan 2010). doi:10.1038/nature08769. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در 30 December 2012. بازبینی‌شده در 29 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ Ellis، Erle و Robert Pontius. «Land-use and land-cover change». Encyclopedia of Earth، 18 April 2010. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در 30 December 2012.
- پرش به بالا ↑ “Carbon Cycle Science”. Earth System Research Laboratory. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 29 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ “Acceleration of global warming due to carbon-cycle feedbacks in a coupled climate model”. Nature. Nature Journal, 9 Nov 2000. doi:10.1038/35041539. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 29 Dec 2012.
- پرش به بالا ↑ “Effects of Changing the Carbon Cycle”. NASA. Archived from the original on 30 Dec 2012. Retrieved 29 Dec 2012.
پیوند به بیرون
- ناسا، چرخهٔ کربن در یوتیوب
- صفحهٔ چرخهٔ کربن و اکوسیستم در وب‌گاه رسمی ناسا
- The Carbon Cycle، پرایمر به‌روز شده توسط رصدخانه زمینی ناسا، ۲۰۱۱ (انگلیسی)
- Appenzeller، Tim. The case of the missing carbon. نشنال جیوگرافیک، ۲۰۰۴. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۲. (انگلیسی)
- برنامهٔ علمی چرخهٔ کربن (انگلیسی)
- NOAA گازهای گلخانه‌ای چرخهٔ کربن - گروه NOAA (انگلیسی)
- پروژه جهانی کربن - ابتکار مشارکت علوم سیستم زمینی (انگلیسی)
- UNEP چرخهٔ کربن فعلی - تغییرات آب و هوایی، سطح کربن و جریان (انگلیسی)
- ناسا در رصدخانه کربن (انگلیسی)
- Carboscope، یک وب‌گاه ارائه نقشهٔ تمام جریان‌های گازهای گلخانه‌ای (کربن دی‌اکسید و متان) (انگلیسی)
- CarboSchools، وب‌گاهی آموزشی با بسیاری از منابع به مطالعه چرخهٔ کربن در مدارس متوسطه (انگلیسی)
- کربن و آب و هوا، یک وب‌گاه آموزشی با اپلت چرخهٔ کربن برای مدل‌سازی و طرح‌ریزی پروژه‌های شخصی (انگلیسی)
لایه الکترونی